مقدمه: آنچه در ادامه می آید نظرات حاضرین شرکت کننده در جلسه است. ما نظری در مورد درستی و نادرستی آنها نداریم. نظراتی را آورده¬ایم که در جلسه مخالف نداشته ‎اند. نام ارائه کننده نظر را نیاورده¬ایم. انتظارمان این است که با آوردن این نظرات شما هم اظهار نظر نموده باعث روشنی قسمت ‎های ناروشن کشاورزی پسته بشوید. از شما تقاضای مساعدت داریم .

مدیریت تغذیه در باغ های پسته

مسائل یا مشکلات خاک های مناطق پسته کاری با توجه به ماهیت خاک ها

- شوری یا وجود املاح بالا و سمیت عناصر سدیم، منیزیم و کلر در خاک ها

- وجود لایه هایی با نفوذپذیری کم و محدودکننده رشد ریشه (مانند پترو چسیسنگ و پتروسالیک)

- کم بودن مواد آلی و هوموس در این خاک ها

- کمبود عناصر ازت و فسفر در خاک

- قلیایی بودن pH خاک (بالای 15درصد آهک)

- شنی و سبک بودن بعضی خاک ها و پایین بودن ظرفیت تبادل کاتیونی آن ها و در نتیجه حاصلخیزی کم

- درصد آهک نسبتا بالا در خاک های مناطق پسته کاری

- سنگین بودن برخی خاک ها مخصوصا در اراضی پست و مشکلات ناشی از آن ها مانند نفوذ پذیری و تهویه کم، مشکل بودن انجام عملیات کشاورزی

- عدم تعادل عناصر غذایی در خاک و گیاه

- تخلیه خاک های مناطق پسته کاری از بسیاری از عناصر غذایی

- عدم وجود اطلاعات کافی در خصوص تغذیه متعادل درختان پسته با تاکید بر حفظ و پایداری منابع خاک

- پیامد عدم تعادل عناصر غذایی در خاک و گیاه و بروز عارضه های خاص در مناطق پسته کاری مانند سرخشکیدگی، ریز برگی یا قرمزو و لکه پوست استخوانی

بعضی عوامل محدود کننده رشد درختان پسته

- لایه های غیر قابل نفوذ (آهکی، رسی، گچی و نمکی) راه حل: شکستن لایه

PH -خاک (اثر بر قابلیت جذب عناصر) راه تعدیل: استفاده از گوگرد و گچ، استفاده از مواد آلی، استفاده از اسید سولفوریک

- کمبود مواد آلی راه تعدیل: استفاده از مواد آلی

- شنی و سبک بودن خاک ها راه تعدیل: استفاده از مواد آلی

- وجود ساختمان مناسب راه تعدیل: استفاده از مواد آلی

اشکالات تشخیص کمبودها با استفاده از علائم ظاهری

- ممکن است دو عنصر علائم کمبود شبیه هم داشته باشند مانند Nو S

- ممکن است کمبود دو یا چند عنصر همزمان وجود داشته باشد، باشد مانند آهن، روی و منگنزکه تشخیص آنها نياز به تجربه ومهارت دارد .

رفع کمبود از دو طریق خاک و محلول پاشی انجام می شود که حدود 90 درصد کمبود عناصر از طریق خاک قابل جبران است .

کمبود در خاک به دو صورت کمی و کیفی مشاهده می شود. در کمبود کمی مقدار مواد غذایی در خاک کم بوده و با اضافه کردن مواد غذایی به خاک کمبود برطرف می شود. در کمبود کیفی مواد غذایی در خاک وجود داشته اما برای گیاه قابل جذب نمی باشد، در این شرایط با اضافه کردن مواد اصلاحی به خاک باید شرایط مناسب برای جذب مواد غذایی را فراهم کرد.

رفع کمبودها از طریق محلول پاشی در شرایط نامساعد خاک و آب و زمانی که فعالیت ریشه کاهش یافته باشد انجام می شود.

به طور کلی مدیریت تغذیه باغ های پسته شامل دو بخش می باشد

- مدیریت زمان: تعیین زمان های مهم و حساس تغذیه در باغ های پسته

- مدیریت نهاده ها: شناخت نوع کود و چگونگی کوددهی در باغ

قبل از هر چیز باید از خصوصیات آب و خاک و وضعیت درختان (از طریق آزمایش برگ) شناخت و اطلاعات کافی داشته باشیم .

مدیریت کودهای حیوانی:

کاربرد کودهای حیوانی فقط به دلیل استفاده از مواد غذایی نیست بلکه این مواد موجب :

1- بهبود ساختمان خاک 2- کم کردن وزن مخصوص ظاهری و افزایش پوکی خاک 3- افزایش نفذپذیری آب در خاک4- کاهش چسبندگی خاک های رسی 5- افزایش چسبندگی خاک های شنی 6- کاهش موضعی pH 7 - افزایش ظرفیت نگهداری عناصر غذایی 8- تشکیل ترکیبات قابل جذب کمپلکس شده با عناصر معدنی 9- تهویه بهتر به علت افزایش پوکی خاک 10- تامین ماده اولیه و انرژی برای جانداران ریز خاک 11- تامین بخشی از عناصر غذایی مورد نیاز گیاه 12- ایجاد تعادل در رطوبت و تامین اکسیژن کافی برای جانداران ریز خاک 13- افزایش ظرفیت نگه داری آب مخصوصا در خاک های شنی

روش استفاده:

1- کاربرد سطحی: در باغ های پسته در شرایط خاص آب و خاک از این روش استفاده می شود.

2- کانالکود :یکی از روش های کوددهی باغ ها، روش کانالکود است. در این روش یک کانال در محل سایه انداز درخت ایجاد می شود. در داخل آن از کود حیوانی،فسفر، پتاسیم، گوگرد، سولفات آهن، سولفات منگنز و سولفات روی پر می شود. گوگرد را برای کاهش PH خاک های آهکی قرار می دهند.

روش کانالکود در همه دنیا استفاده می شود و کارایی بالایی دارد ولی با توجه به شرایط خاص منطقه ما (شوری خاک و کم آبی) باید در چاله زنی احتیاط کنیم .

مزایای کانالکود عبارتند از :

- کودهای شیمیایی به راحتی روی آن ها قابل استفاده است .

- مقدار نفوذ آب را افزایش می دهد .

- کانالکود جذب عناصر میکرو را فراهم می کند. کودهای آهن، مس و منگنز زمانی که با کودهای آلی استفاده می شوند قابلیت جذب دارند .

- مشکلات ناشی از علف های هرز را کاهش می دهند .

- قابلیت جذب کودهای شیمیایی کم تحرک (فسفر و پتاسیم) را افزایش می دهد .

- از سطحی شدن ریشه ها و آسیب آن ها در برابر استرس خشکی و سرمای زمستان جلوگیری می کند .

- مانع هدر رفتن کود در معرض خورشید و جذب توسط علف های هرز می گردد .

- تهویه خاک را بهبود می بخشد .

- موجب کاهش هزینه نگهداری باغ به دنبال افزایش کارایی مصرف کود و کاهش مقدار کود در هکتار می شود .

- ماده آلی دارای اثرات مثبت روی خصوصیات فیزیکی، شیمیایی، حاصلخیزی و بیولوژیکی خاک می شود. بنابراین استفاده از کانالکود در باغات پسته باعث بهبود این ویژگی های خاک می گردد .

چه جاهایی نمی توان کانالکود استفاده کرد :

در خاک های سنگین که ریشه ها در سطح هستند. زیرا در این خاک ها آب از کف چاله پایین تر نمی رود و چاله حالت  باتلاقی پیدا میکند. در این خاک ها  باید عمق چاله ها را کم کرد و چاله ها را با نحر کن ایجاد کرد.

در مناطقی که خاک های خیلی شور و آب شور دارند. زیرا قطع ریشه باعث خسارت به درخت می شود. در این مناطق هم می توان چاله ها را با نحر کن ایجاد کرد .

نکاتی که در استفاده از کود حیوانی باید مورد توجه قرار داد :

- کود باید به خوبی پوسیده باشد و از کودهای مناسب هر منطقه و هر خاک استفاده کرد .

- در مناطقی که شوری آب و خاک خیلی بالاست یا دور آبیاری بالاتر از 60 روز می باشد استفاده از کودهای حیوانی قابل توصیه نیست. در این مناطق باید از کودهایی که شوری کمتری ایجاد کرده و پوسیدگی بیشتری دارند (کود ماهی) استفاده کرد .

- کودهای گاو و گوسفند بیشتر برای اصلاح خاک استفاده می شوند و برای تامین عناصر غذایی مورد نیاز درخت باید به آنها کود شیمیایی اضافه کرد. کودهایی شیمیایی که باید روی کود دامی داخل کانالکود استفاده شوند شامل فسفر، پتاس، آهن، روی و منگنز می باشد .

- کود گاوی نسبت به کود گوسفندی در شرایط شوری بیشترخاک؛ بافت سنگین تر و دورهای آبیاری بیشتر؛ بهره وری بیشتری دارد .

- در باغ هایی که محدودیت نداشته باشیم و آب و خاک شیرین باشد بهتر است هر سه نوع کود گاو، گوسفند و مرغ با هم استفاده شوند. مقدار مصرفی می تواند از 30 تا 60 تن در هکتار با نسبت های 50 درصد کود گاو+ 30 درصد کود گوسفند+ 20 درصد کود مرغ استفاده شود .

- جاهایی که آب شور است کود مرغ را به تنهایی نمی توان استفاده کرد. در این شرایط باید از مخلوط کود گاو و مرغ با نسبت 70 درصد کود گاو+ 30 درصد کود مرغ استفاده کرد .

- در منطقه نوق و جنگل (با شوری آب 6-7) کود مرغ به تنهایی خیلی خوب جواب می دهد. اگر کود مرغ را به تنهایی در کانال بریزیم باید کود را با کمی خاک مخلوط کنیم .

- در منطقه کبوتر خان به علت اینکه مقدار پتاسیم در خاک کم است کود گوسفند به خاطر بالا بودن مقدار پتاسیم آن خوب عمل می کند .

- اگر قصد اصلاح خاک را داشته باشیم حتما باید کود گاو در الویت قرار گیرد .

نسبت کربن به نیتروژن در کود مرغ پایین است (C/N=9 ) در نتیجه کود سریع شروع به آزاد کردن مواد غذایی خود می کند در حالی که در کودهای گاو (C/N=40 ) و گوسفند (C/N=30-35 ) 30-35 بالاست و پوسیدن این کودها زمان بر است، حداقل 4 ماه طول می کشد تا این کودها بپوسند و گاهی این کودها تا 4 سال در خاک باقی می مانند. اگر در بهمن و اسفند کودهای گاو و گوسفند را استفاده کنیم، به دلیل اینکه کودها برای پوسیدن به ازت نیاز دارند، کود تمام ازت را مورد استفاده قرار می دهد و درخت با کمبود ازت مواجه شده و زرد می شود .

- در مناطقی که مشکل کم آبی و شوری را داریم بهتر است از کود ماهی به مقدار 4 تا 5 تن در هکتار استفاده کرد .

کودهای حیوانی را باید در زمستان به مقدار حداقل 20 و حداکثر 60 تن در هکتار و در چالکود استفاده کرد .

در باغ های کم آب، شور و باغ های با خاک سنگین (رسی) نمی توان چالکود زد. در این مناطق باید کود را به صورت سطحی استفاده و با بیل آنها را به زیر خاک فرستاد .

- کودهای گاو و گوسفند بیشتر برای اصلاح خاک استفاده می شوند و برای تامین عناصر غذایی مورد نیاز درخت باید به آنها کود شیمیایی اضافه کرد. کودهایی شیمیایی که باید روی کود دامی داخل چالکود استفاده شوند شامل فسفر، پتاس، آهن، روی و منگنز می باشد .