مقدمه: آنچه در ادامه می آید نظرات حاضرین شرکت کننده در جلسه است. ما نظری در مورد درستی و نادرستی آنها نداریم. نظراتی را آورده ایم که در جلسه مخالف نداشته اند. نام ارائه کننده نظر را نیاورده ایم. انتظارمان این است که با آوردن این نظرات شما هم اظهار نظر نموده باعث روشنی قسمت های ناروشن کشاورزی پسته بشوید. از شما تقاضای مساعدت داریم.
نیاز سرمایی:
درختان پسته خزان دار هستند و همانند سایر درختان میوه خزان دار برگهایشان در طول فصل پاییز ریزش کرده و وارد یکی از مراحل نموی خود که اصطلاحا رکود نامیده می شود می گردد. با پیشرفت فصل سرما درختان وارد مرحله بعدی که اصطلاحا استراحت نامیده می شود می گردند در طول فصل استراحت آن ها قادر به رشد نیستند حتی اگر شرایط محیطی برای رشد درخت مناسب باشد.
جهت توسعه و تکمیل رشد جوانه ها و خروج از استراحت، درختان مذکور بایستی مدت زمان معینی در معرض دماهای پایین قرار گیرند تا بعد از آن شکوفایی طبیعی جوانه ها و رشد یا مهیا شدن شرایط مناسب جهت رشد اتفاق بیافتد. حداقل زمان لازم برای سرمادهی یک رقم در طی فصل رکود که موجب ازسرگیری رشد طبیعی آن در فصل رویش می شود اصطلاحا نیاز سرمایی آن رقم نامیده می شود. به طور طبیعی دمای موثر جهت رفع نیاز سرمایی بین 7-0 درجه سانتی گراد گزارش شده است. دماهای پایین تر از صفر یا بالاتر از 7 بی تاثیر می باشد و حتی دمای روزانه بالاتر از 5/15 درجه سانتی گراد در طول مدت سرمادهی ممکن است اثر منفی بر مجموع دماهای دریافت شده را داشته باشد.
وضعیت محرک ها و بازدارنده ها در القا و استراحت گیاهان:
آبسزیک اسید: هورمون داخل برگ ترشح می شود وارد جوانه ها می شود و به درخت هشدار می دهد که دیگر سبز نشود. سرما هورمون خواب را می شکند و اثر آبسزیک اسید را از بین میبرد.
یکسری از هورمون ها داخل درخت نزدیک عید ترشح می شود که باعث فعال شدن درخت می شود.
برطرف نشدن نیاز سرمایی:
- تاخیر در برگ دهی و گلدهی
- کاهش رشد میانگره ای
- مرگ شاخه ها
- ریزش گل و میوه
- عدم تشکیل جوانه گل در سال بعد
- کاهش کیفیت و کمیت محصول
- برگ دهی و و گلدهی نامنظم
- ناهماهنگی در زمان بیدار شدن درخت
عوامل موثر در نیاز سرمایی:
- نوع جوانه: جوانه گل نیاز سرمایی بالا دارد، جوانه پیوندی نیاز سرمایی پایینی دارد.
- عرض جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا:
- پایه
- نور
- تغذیه: هرچه تغذیه بهتر باشد نیاز سرمایی کمتر است. هر جا که تنش داشته باشیم هورمون های خواب در گیاه بیشتر تشکیل می شود و نیاز سرمایی گیاه بالا می رود.
محاسبه نیاز سرمایی:
به طور کلی روش های متعددی برای محاسبه نیاز سرمایی وجود دارد، یکی از آن ها مدل یوتا می باشد.
مدل یوتا
| 0 | کمتر از1/4 |
| 0/5 | 2/4- 1/5 |
| 1 | 9/1- 2/5 |
| 0/5 | 12/4 –9/2 |
| 0 | 15/9 – 12/5 |
| 0/5- | 18 - 16 |
| 1- | بیشتر از 18 |
محاسبه سرما بر اساس مدل یوتا به این صورت است:
به ازای هر یک ساعت سرما در محدوده دمایی کمتر از 1/4درجه سرمایی محاسبه نمی شود.
به ازای هر یک ساعت سرما در محدوده دمایی 2/4- 1/5 درجه 0/5 ساعت سرما محاسبه می شود.
به ازای هر یک ساعت سرما در محدوده دمایی 9/1-2/5 درجه 1 ساعت سرما محاسبه می شود.
به ازای هر یک ساعت سرما در محدوده دمایی 12/4-9/2 درجه 0/5 ساعت سرما محاسبه می شود.
به ازای هر یک ساعت سرما در محدوده دمایی 15/9-12/5 درجه سرمایی محاسبه نمی شود.
به ازای هر یک ساعت سرما در محدوده دمایی 18-16 درجه 0/5 درجه سرما کسر می شود.
به ازای هر یک ساعت سرما در محدوده دمایی بیشتر از 18درجه 1ساعت سرما کسر می شود.
عملیات زراعی برای شکستن رکود:
1- غیرشیمیایی: تنش آبی و عدم استفاده از کودهای نیتراته در اخر تابستان باعث کوتاه شدن دوره رکود می شود.
2- هرس و سرزنی موجب می شود غالبیت انتهایی کاهش و افزایش رشد جوانه ها را داشته باشیم. به محض زخم شدن درخت وارد مرحله بیداری می شود .
3- آبیاری بارانی: خواب درخت را می شکند .
4- استفاده از پایه و ارقام مقاوم: هر رقم که نیاز سرمایی کمتری دارد خواب درخت زودتر می شکند .
تیمارهای شیمیایی:
زمان و غلطت مهم ترین عامل موثر است.
1- روغن های معدنی، روغن ولک، دی نیترو فنل و دی نیترو سیکلو هگزیل فنیل
2- دورمکس: مثل روغن درخت را بیدار می کند ( صرفه اقتصادی ندارد، سمیت بالا) مکانیسم دورمکس: بازدارنده فعالیت آنزیم کاتالاز ( تنفس درخت را بالا می برد، درخت زودتر بیدار می شود).
3- تنظیم کننده های رشد گیاهی در برخی اثرگذار بود.
4- ترکیبات گوگرددار مانند سولفید هیدروژن، دی اکسید گوگرد، تیواوره، نیترات پتاسیم،ایزوتیوسیانات متیل دی سولفید
مهم ترین سیانامیدها، کلسیم سیانامید و هیدروژن سینامید می باشد.
روش های متعدددی جهت شکستن خواب تاکنون آزمایش شده است از جماه پاشیدن روغن کتان، روغن سویا، روغن ولک و... ( روغن ولک نسبت به بقیه موارد موثرتر است) .