به نقل از ایرانیکو: محصولات کشاورزی بسیاری هستند که در مقابل اقلام اساسی مانند گندم، برنج و ... برای کشور ارزآوری دارند و جزو محصولات صادراتی به شمار می‌روند که البته در بهار امسال صادرات این محصولات از نظر وزنی و ارزشی نسبت به همین بازه زمانی در سال گذشته افزایش قابل توجهی پیدا کرده است که نشان می‌دهد برنامه ریزی‌های اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی مانند تعرفه‌گذاری برای تجارت این محصولات روند مثبتی داشته است.
افزایش 80 درصدی صادرات هندوانه یا آب مجازی!
هندوانه که جزو محصولات صادراتی به شمار می‌رود و 369 هزار و 300 تن از این محصول به ارزش 83 میلیون و 800 هزار دلار به بیش از 30 کشور صادر شده، امسال از نظر وزنی 83.76 درصد و از نظر ارزشی 74.63 درصد افزایش صادرات را تجربه کرده است که عراق در این میان با خرید بیش از یک سوم این محصول عمده‌ترین مشتری هندوانه ایرانی به شمار می‌رود.
اما در این میان بسیاری از کارشناسان معتقدند صادرات محصولات کشاورزی که آب بری بالایی دارند مانند هندوانه، خربزه، سیب زمینی و ... صادرات آب مجازی است که با توجه به گران بودن آب برای تولید محصولات کشاورزی صرفه اقتصادی چندانی ندارد و باید برای آن فکری کرد.
عیسی کلانتری، دبیرکل خانه کشاورز معتقد است باید به گونه‌ای تولیدات کشاورزی را برنامه‌ریزی کنیم که به نام محصولات کشاورزی آب صادر نشود چراکه اگر صادرات محصولات کشاورزی نهایتا حدود 100 میلیون دلار درآمد ارزی برای کشور داشته باشد آب مایه ارزشمند و حیاتی است که به بهای ناچیزی صادر می‌شود.
گوجه فرنگی دومین محصول صادراتی کشاورزی
گوجه فرنگی هم یکی دیگر از محصولات کشاورزی است که مصرف بالایی در سبد غذایی خانوارهای ایرانی دارد که البته صادرات آن از نظر وزنی و ارزشی رشد چشمگیری پیدا کرده و به دومین محصول صادراتی کشاورزی از نظر وزنی تبدیل شده است.
چرا که در بهار امسال 97 هزار تن گوجه فرنگی به ارزش 33 میلیون و 100 هزار دلار به کشورهای مختلف صادر شده است که این میزان صادرات از نظر وزنی 150.7 درصد و از نظر ارزشی 119.55 درصد رشد را نسبت به سه ماهه نخست سال گذشته نشان می‌دهد.
سیب سومین محصول صادراتی کشاورزی
سیب یکی از عمده‌ترین محصولات صادراتی کشاورزی در بین میوه‌ها به شمار می‌رود که صادرات آن در بهار امسال رشد چندانی از نظر وزنی نداشته اما سومین محصول صادراتی کشاورزی به شمار می‌رود.
به گونه‌ای که براساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران در سه ماهه نخست امسال 79 هزار و 300 تن سیب تازه به ارزش 34 میلیون و 100 هزار دلار به کشورهای مختلف صادر شده است.
جالب‌تر این که قیمت متوسط صادرات هر کیلوگرم سیب در بازارهای خارجی که باز هم عراق به عنوان عمده ترین مشتری آن به شمار می رود نسبت به بهار سال گذشته کاهش حدود 900 تومانی داشته است.
صادرات 66 هزار تنی لبنیات در جایگاه چهارم
انواع لبنیات در بهار امسال صادرات نسبتا قابل توجهی را داشته‌اند به گونه‌ای که براساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران حدود 66 هزار تن انواع لبنیات از ماست تا دوغ، شیر، خامه و ... به کشورهای مختلف به ارزش 55 میلیون دلار صادر شده است.
البته حجم کمی از شیر خشک صنعتی در آمار صادرات بهار 93 وجود دارد که 5500 تن به ارزش 21 میلیون و 800 هزار دلار می‌رسد.
افزایش صادرات پیاز و نوسانات بازار داخلی
پیاز همواره یکی از محصولاتی بوده که داستان نوسانات قیمت و بازارش با سیب زمینی زبان زده خاص و عام شده است چرا که یک سال کمبود پیاز باعث افزایش قیمت آن و سال دیگر مازاد این محصول ارزان شدن آن را در پی دارد که البته این روند دقیقا برای سیب زمینی برعکس اتفاق می افتد.
یعنی سالی که سیب زمینی کمبود داشته باشد پیاز زیاد می شود و بالعکس که به گفته کارشناسان نشان دهنده نبود الگوی کشت مناسب برای این دو محصول کشاورزی مهم در سبد غذایی مردم است.
بهار امسال هم 60 هزار و 900 تن پیاز به ارزش 22 میلیون و 400 هزار دلار به کشورهای مختلف صادر شد که از نظر وزنی 57.90 درصد و از نظر ارزشی 72.59 درصد افزایش صادرات را تجربه کرده است البته از ابتدای امسال تاکنون نوسان قیمت سیب زمینی و پیاز در بازار داخلی مانند سال گذشته ادامه داشته است.
کاهش 40 درصدی صادرات سیب زمینی در شرایط کمبود
در شرایطی که به گفته کارشناسان تولید سیب زمینی از سال‌های گذشته تاکنون روند کاهشی داشته و کشور با کمبود حدود یک میلیون تنی این محصول در سال گذشته مواجه بوده است بهار امسال صادرات این محصول به 38 هزار و 400 تن به ارزش 15 میلیون و 300 هزار دلار رسیده که از نظر وزنی 42.34 درصد نسبت به سه ماهه نخست سال گذشته افزایش داشته است.
البته علیرغم کاهش وزنی صادرات سیب زمینی به دلیل افزایش دو برابری قیمت صادرات آن ارزآوری صادرات این محصول به گونه‌ای بوده که میزان صادرات آن از نظر ارزشی 3.57 درصد افزایش را نشان می‌دهد.
گرچه سیب زمینی هم به گفته کارشناسان جزو محصولات آب بر بوده که باید صادرات آن را به گونه‌ای کنترل کنیم که برای کشور صرفه اقتصادی داشته باشد. چرا که عیسی کلانتری وزیر اسبق جهاد کشاورزی در این باره به ایسنا گفت: صادرات محصولاتی مانند سیب زمینی و هندوانه به هیچ وجه توجیه اقتصادی ندارد و افتخار نیست که سالانه 400 هزار تن سیب زمینی به همراه دو میلیارد متر مکعب آب شیرین به کشورهای مختلف صادر شود.
ارزآوری 12 میلیون دلاری صادرات کلم
انواع کلم قرمز و سفید جزو محصولات کشاورزی است که سالانه صادرات آن ارزآوری قابل توجهی برای بخش کشاورزی دارد به گونه‌ای که در بهار امسال براساس آمار رسمی منتشر شده گمرک جمهوری اسلامی ایران 37 هزار و 900 تن کلم سفید و قرمز به ارزش 12 میلیون و 200 هزار دلار به کشورهای مختلف صادر شده است که از نظر وزنی 19.31 درصد افزایش و از نظر ارزشی 26.86 درصد کاهش را نسبت به سه ماهه نخست سال گذشته نشان می‌دهد.
صادرات 35 هزار تن انواع خرما در بهار امسال
علیرغم این که هنوز فصل برداشت انواع خرما از نخلستان‌های کشور آغاز نشده اما بهار امسال 35 هزار و 400 تن انواع خرما که تولید سال گذشته به شمار می رود به کشورهای مختلف به ارزش 55 میلیون و 400 هزار دلار صادر شده است.
البته دراین میان تعرفه خرمای مضافتی از دیگر انواع این محصول متفاوت است به گونه‌ای که امسال صادرات انواع خرما مضافتی از نظر ارزشی و وزنی بیش از 15 درصد افزایش و صادرات سایر ارقام خرما از نظر وزنی 61.75 درصد و از نظر ارزشی 82.05 درصد افزایش را نشان می‌دهد.
افزایش 90 درصدی صادرات خیار
خیار هم در بهار امسال جزو عمده‌ترین محصولات صادراتی کشاورزی به شمار می رود چرا که براساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران 34 هزار و 300 تن انواع خیار و خیار ترشی تازه به ارزش 16 میلیون و 600 هزار دلار به کشورهای مختلف صادر شده است که از نظر وزنی 92.77 درصد افزایش را نشان می‌دهد. البته به نظر می رسد کاهش حدود 900 تومانی قیمت این محصول در بازارهای صادراتی باعث شده تا ارزآوری صادرات آن در بهار امسال تنها 30.33 درصد نسبت به بهار پارسال بیشتر شود.
عراق بزرگترین مشتری خربزه ایرانی
خربزه هم یکی دیگر از محصولات کشاورزی است که برای تولید آن نیاز به مصرف آب بالایی است اما به عنوان یکی از صیفی‌جات صادراتی به شمار می‌رود که ارزآوری قابل توجهی برای کشور دارد.
چرا که براساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران طی سه ماهه نخست امسال 30 هزار و 300 تن خربزه و دیگر انواع صیفی‌جات به ارزش 13 میلیون و 800 هزار دلار به 16 کشور مختلف صادر شده است که از نظر وزنی 104.24 درصد و از نظر ارزشی 91.63 درصد افزایش داشته است.
جالب‌تر این که در میان مشتریان خربزه ایرانی عراق با خرید بیش از 26 هزار تن از صادرات بهاره این محصول جالیزی عمده‌ترین مشتری آن محسوب می‌شود.
صادرات 24 هزار تن پسته ارزآورترین محصول کشاورزی
در بهار امسال پسته به عنوان ارزآورترین محصول کشاورزی صادراتی به شمار می رود چرا که براساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران حدود 24 هزار تن انواع پسته خندان، ناخندان و مغزه پسته به کشورهای مختلف صادر شده که ارزآوری معادل 262میلیون دلار برای بخش کشاورزی داشته است.
طی سه ماهه نخست امسال 20 هزار و 100 تن پسته خندان به ارزش 168 میلیون و 500 هزار دلار به کشورهای مختلف صادر شده که از نظر وزنی 91.20 درصد و از نظر ارزشی 94.51 درصد رشد را نشان می‌دهد.
همچنین 4100 تن مغز پسته تازه و 3700 تن انواع پسته ناخندان (در بسته) نیز به کشورهای مختلف صادر شده است که رشد جهشی نسبت به سه ماهه نخست سال گذشته داشته است.
صادرات 22 هزار تنی کیوی در سه ماهه نخست امسال
کیوی هم یکی دیگر از عمده ترین میوه‌های صادراتی به شمار می رود که سالانه ارزآوری قابل توجهی برای کشور دارد به گونه‌ای که براساس آمار سه ماهه گمرک جمهوری اسلامی ایران 21 هزار و 900 تن کیوی به ارزش 10 میلیون و 200 هزار دلار در بهار امسال به کشورهای مختلف صادر شده است که از نظر وزنی 21.48 درصد افزایش و از نظر ارزشی 26.10 درصد کاهش را نشان می‌دهد.
البته دیگر میوه ها مانند آلبالو،زردآلو، آلو، هلو، توت فرنگی، زرشک، گیلاس و ... نیز به کشورهای مختلف صادر شده است که در رتبه‌های بعدی صادرات محصولات کشاورزی قرار دارند.
به نظر می رسد وزارت جهاد کشاورزی که از ابتدای امسال اجرای قانون تمرکز وظایف بازرگانی بخش کشاورزی را بر عهده گرفته است باید برنامه ریزی اقتصادی و بازرگانی بخش کشاورزی را به گونه‌ای پیاده کند تا هر ساله از تراز تجاری منفی هشت میلیارد دلاری محصولات کشاورزی کاسته شود و اهداف بلند مدت وزیر جهاد کشاورزی مبنی بر مثبت شدن تراز تجاری بخش کشاورزی محقق شود.
| ردیف | محصول | میزان صادرات(هزار تن ) | ارزش صادرات (میلیون دلار ) |
| 1 | هندوانه | 369.3 | 83.8 |
| 2 | گوجه فرنگی | 97 | 33.1 |
| 3 | سیب | 79.3 | 34.1 |
| 4 | لبنیات | 66 | 55 |
| 5 | پیاز | 60.9 | 22.4 |
| 6 | سیب زمینی | 38.4 | 15.3 |
| 7 | کلم قرمز و سفید | 37.9 | 12.2 |
| 8 | انواع خرما | 35.4 | 55.4 |
| 9 | خیار و خیار ترشی | 34.3 | 16.6 |
| 10 | خربزه | 30.3 | 13.8 |
| 11 | پسته | 24 | 262 |
| 12 | کیوی تازه | 21.9 | 10.2 |